ورود / ثبت نام
یکی از مهم ترین سوالات و دغدغه هایی که هر پدر یا مادری ممکن است در انتخاب کتاب برای کودک خود داشته باشد این است که آیا کتابی که برای فرزند خود تهیه می کنند مورد پسند او هست؟ آیا فرزندشان از خواندن آن لذت می برد؟ یک کتاب خوب برای ماندگاری در ذهن و زندگی کودکان، نیاز دارد استانداردهایی در محتوا (متن)، تصویر و شکل ظاهری داشته باشد. در این مقاله به ۸ مورد از ویژگی های کتاب کودک پرداخته ایم. همراه سایت کتاب و کودک باشید.
۸ مورد از ویژگی های کتاب کودک
۱. داستان هایی با واژگان متناسب با سن کودک
داستان های کودکان باید واژگانی داشته باشند که متناسب با سن آنها باشند و با گنجینه لغات شان سازگاری داشته باشند؛ یعنی نه خیلی پیچیده و نه خیلی ساده باشند. به بیان بهتر داستان های کودکان باید به گونه ای باشند که هم قابل درک بوده و هم بتوانند دایره واژگان مخاطب را افزایش دهند.
۲.داستان های همسو با علاقه کودکان
یکی از ویژگی های کتاب کودک، همسو بودن داستان های کودکان با علایق آنها می باشد؛ یعنی با خصوصیات ذهنی و رشدی کودکان و آنچه که نیاز دارند و می پسندند در یک جهت باشند. برای مثال:
_ برای کودکان زیر ۳ سال، کتاب هایی مربوط به شناخت دنیای اطراف، کتاب های شعر و ریتمیک، کتاب هایی با تصاویر درشت و واضح، کتاب های حمام یا با صفحات سخت مناسب است.
_ برای کودکان ۳ تا ۵ سال، داستان های بسیار کوتاه و با مفاهیم ساده، داستان هایی درمورد زندگی روزمره، داستان های حیوانات، اسباب بازی ها، وسایل نقلیه و …، داستان هایی با موضوع شناخت و کنترل احساسات، کتاب های تصویری، کتاب های شعر و داستان های ریتمیک جذاب است.
_ برای کودکان ۶ و ۷ سال، کتاب هایی با موضوع شناخت مدرسه و اهمیت آموزش، کتاب هایی با موضوع عشق و علاقه در خانواده، کتاب هایی با داستان هایی راجع به مهارت های ارتباطی، داستان هایی با متون کوتاه و جملات ساده گیرایی و کشش دارد.
_ کودکان ۸ و ۹ سال، داستان هایی با موضوع ارزش دوستی، داستان های طنز، داستان های تخیلی، کتاب های اسرار آمیز و هیجانی، بيشتر می‌پسندند و کودکان ۱۰ تا ۱۲ سال، داستان ها و کتاب های تاریخی و اسطوره ای، داستان ها و کتاب های علمی و زندگینامه و به کتاب هایی با موضوعات مختلف علاقه دارند.
اگر علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر هستید مقاله‌هایی که در انتها معرفی می‌شود را حتما مطالعه کنید.
۳. قابل درک بودن حوادث کتاب برای کودک
اتفاقات و حوادث کتاب های داستانی کودکان نباید مبهم و غیر قابل درک باشند و باعث سردرگمی او شوند. روند داستان باید به گونه ای باشد که در آخر کتاب، کودک به جواب همه سوالاتی که برایش پیش می آید برسد.
۴. کتاب هایی با زبانی روان از ویژگی های کتاب کودک
داستان های ماندگار در ذهن کودکان، کتاب هایی هستند که زبانی روان، شیرین و خوش آهنگ دارند. از ویژگی های کتاب کودک، کتاب هایی است که زبان داستان آن دوستانه، صمیمی و مهربان است و در آن اثری از خشکی، بی مهری و سردی در آن دیده نمی شود.
۵. داستان هایی با پایان خوش
داستان های کودکان از پایان خوش برخوردارند و نباید دارای اثرات منفی و غمگین باشند. نمونه ایی نامناسب از داستان کودک در این مورد:
<< در جنگل سرسبزی، از درون تنه یک درخت، صدای گریه به گوش می رسید. جغد دانا روی شاخه درخت نشسته بود و به صدای گریه گوش می داد و صدا زد: آهای کی هستی؟
بچه آهویی با ترس و لرز از تنه درخت بیرون آمد و اطرافش را نگاه کرد. جغد پرسید: چی شده چرا ناراحتی؟ آهو کوچولو با گریه گفت: شکارچی ها مادرم را کشتند و با خود بردند.. مادر من مرده… و بعد زار زار گریه کرد…..” >>
۶. کتاب های جذاب و گیرا
کتاب های کودکان باید به شیوه‌ای طراحی شوند که بتوانند علاوه بر آموزش نکات آموزشی، برای کودکان جذاب و گیرا هم باشند، در نتیجه این مورد را که یکی از ویژگی های کتاب کودک است، از قلم نیاندازید.
با توجه به اینکه کتاب خواندن برای کودکان یک فعالیت آموزشی و سرگرم کننده است، بنابراین باید به چیزی که کودکان را به خود جذب می‌کند و باعث می‌شود که به کتابخانه‌ها و کتاب‌ها علاقه مند شوند، توجه کرد.
۷. کتاب هایی با حوادث خیال انگیز
کودکان با توجه به کم بودن سن شان دارای درک متفاوتی از جهان هستند؛ بنابراین حوادث خیال انگیز کتاب های داستان کودک بهتر است به گونه ای باشد که بتواند پاسخگوی درک تخیل شان از دنیای پیرامون باشد.
۸. داستان های سرگرم کننده از ویژگی های کتاب کودک
در نهایت داستان های کودکان باید سرگرم کننده و لذت بخش باشد؛ یعنی در این کتاب ها به موضوعات مورد علاقه کودکان پرداخته شود نه اینکه وسیله ای تعلیمی باشند و بزرگسالان از آن به عنوان ابزاری برای تربیت فرزندان شان استفاده کنند.
به بیان بهتر این کتاب ها نباید حالت نصیحت گونه، آموزش مستقیم و امر و نهی داشته باشند و به نفع والدین و بزرگسالان باشد، این مورد از ویژگی های کتاب کودک بسیار مهم است و باید به آن توجه نمود. نمونه ایی نامناسب از داستان کودک در این مورد:
<< اسم این دختر سارا است. سارا خیلی دختر خوبی است. او صبحانه خوردن را خیلی دوست دارد. او هر روز یک لیوان شیر می خورد. سارا می داند که اگر هر روز صبح یک لیوان شیر بخورد، سالم و قوی می ماند و زود بزرگ می شود. سارا هیچ وقت بجای غذا، شکلات، بیسکویت یا شیرینی نمی خورد. >>
سخن آخر
با توجه به 8 مورد از ویژگی های کتاب کودک که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت، می‌توان نتیجه گرفت که کتاب های کودکان باید دارای سبکی ساده و روان باشند، به زبانی که کودکان متوجه آن شوند، با تصاویر جذاب و قابل فهم، با داستان هایی که انسانیت را به نمایش بگذارند و در نهایت به موضوعاتی که برای کودکان مهم و جذاب هستند، اشاره کنند.
در نتیجه، اهمیت کتاب‌های کودکان در زندگی کودکان بسیار بالاست و باید به طراحی و چاپ کتاب‌های کودکان با استفاده از استانداردهایی که در این مقاله بررسی شد، توجه شود. با توجه به فرهنگ خواندن در جامعه، کتاب‌های کودکان می‌توانند برای بالندگی فرهنگی و آموزشی کودکان و همچنین ایجاد دوستی با کتاب بسیار کمک کننده باشند.
منابع:
- مقدمه بر ادبیات کودکان (مولف: حمیدرضا شاه آبادی)
- نظری بر تصویرسازی کتاب کودک (مولف: فاطمه معدنی)
