دوران تحصیل و مدرسه یکی از مهم ترین دوران برای ایجاد فرهنگ کتابخوانی می باشد. چنانچه کودکان و نوجوانان بیاموزند که در کنار تحصیل و درس خواندن برای مطالعه کتاب های غیر درسی خود نیز زمان بگذارند، ارزش آن در تمام مقاطع زندگی در وجودشان نهادینه خواهد شد. برای ترویج کتابخوانی در مدارس، روش هایی وجود دارد که در ادامه مقاله امروز، به طور خلاصه به بررسی این روش ها پرداخته شده است. همراه سایت کتاب و کودک باشید.
روش های ترویج کتابخوانی در مدارس
1. معرفی کتاب های مناسب
برای مشتاق کردن دانش آموزان به کتاب خواندن و ترویج کتابخوانی در مدارس، از کتاب هایی شروع کنید که برنده جایزه شده اند. این کتاب ها مظهر اهمیت به کودکان و ارزشمندی زندگی آن ها هستند و جایزه معمولا به کتابی تعلق می گیرد که بالاترین میزان کیفیت را دارند. برای ایجاد انگیزه بیشتر می توانید ابتدا کتاب را معرفی کنید سپس قسمتی از کتاب را بخوانید و کودکان را جهت خواندن ادامه آن کنجکاو نمایید. توجه داشته باشید که حتما در معرفی کتاب، نام نویسنده، تصویرگر، مترجم و ناشر را هم ذکر کنید و اگر اطلاعات بیشتر یا نکات جالبی در موردشان داشتید بیان کنید تا کودکان و نوجوانان با اهمیت و ارزش کار آن ها آشنا شوند.
2. بلندخوانی
یکی از شیوه های موثر علاقه مند کردن کودکان و نوجوانان به خواندن کتاب و همچنین ترویج کتابخوانی در مدارس، بلند خوانی است. بلندخوانی برای همه ی گروه های سنی می تواند تاثیر گذار باشد. توجه کنید هنگام خواندن کتاب لحن، آهنگ بیان و حالت چهره تان را با متن هماهنگ باشد. در بلندخوانی برای کودکان، حتما باید کتاب را به سمت آنها بگیرید تا بتوانند تصاویر آن را بطور کامل ببینند؛ همچنین هنگام خواندن هر صفحه، انگشت خود را زیر جملات و متن داستان قرار دهید.
نکته: هنگامی که برای کودک بلندخوانی می کنید، می توانید کتابی را که کمی از سطح توانایی و درک او بالاتر است را انتخاب کنید. به این ترتیب ذهن کودک درگیر واژگانی می شود که خود به تنهایی توانایی خواندن و درک آن ها را ندارد. هنگامی که کودک این واژه ها را می شنود، ممکن است تلاش کند تا معنی واژه جدید را از درون جمله تشخیص دهد. فراموش نکنید که بلندخوانی، یک تجربه مشترک است. معمولا بزرگسالان به همان اندازه یا حتی بیشتر از کودکان از داستان لذت می برند و با خنده، گریه و با هم اندیشیدن همبستگی بین آنها ایجاد می شود.
3. گفت و گوی گروهی درباره کتاب
دانش آموزان برای درک مطالب و لذت از کتاب به فرصت هایی برای دیدن، شنیدن، سخن گفتن و بیان دیدگاه های خود نیاز دارند. بهترین راه برای مشارکت دانش آموزان در کتابخوانی، گفت و گو درباره موضوع آن کتاب بوده که این روش، قدم مهمی در ترویج کتابخوانی در مدارس است. در گفت و گو، می توان با پرسش هایی در مورد قسمت های مختلف داستان، تمرکز و توجه آن ها را جلب کرد. همچنین گفت وگو کردن مهارت تفکر انتقادی را در کودکان پرورش می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله … مراجعه نمایید.
4. دسترس پذیر کردن کتاب در کلاس ها
یکی دیگر از راه های ترویج کتابخوانی دسترس پذیری آسان کتاب است. بهتر است معلمان، کتابخانه ای کوچک در کلاس های خود داشته باشند. دیدن مداوم و مرتب کتاب در ایجاد انگیزه نسبت به خواندن تاثیر بسیاری دارد. سعی کنید کتابخانه را با کتاب هایی مناسب و جذاب پر کنید. هیچ کودکی علاقه ندارد یک کتاب قدیمی و پاره که محتوای آن هیچ ارتباطی با او ندارد را بخواند یا بشنود. برگزاری نمایشگاه هایی از کتاب های مناسب به مناسبت های مختلف همچون هفته کتاب و کتابخوانی نیز نقش برجسته ای در ترویج کتابخوانی در مدارس دارد.
مطالعه مقاله روشهای علاقمند کردن کودکان به مطالعه را فراموش نکنید!
5. فعالیت های هنری و جانبی به همراه کتاب
همراه کردن فعالیت های هنری بعد از کتاب خوانی، می تواند بر تشویق دانش آموزان به خواندن کتاب موثر باشد و به آن ها کمک می کند تا تفسیرهای خود را از فضاسازی و شخصیت های داستان داشته باشند. استفاده از هنرهای گوناگون هم چون نمایش، نقاشی، مجسمه سازی و دیگر فعالیت های هنری به کودکان این امکان را می دهد که با شادی و لذت با داستان یا شعری که خوانده اند، درگیر شوند، آن را بهتر بفهمند و به داستان را شیوه ای دیگر بیان کنند. این گونه فعالیت ها، باعث ترویج کتابخوانی در مدارس می شود.
6. کتابخوانی را جزئی از زنگ های کلاسی بدانید!
اگر معلم هستید لطفا این لطف بزرگ را در حق دانش آموزان خود بکنید و اهمیت کتاب در مدرسه را نادیده نگیرید. حتما زمان هایی پیش می آید که کودکان به درس گوش نمی دهند، شیطنت می کنند یا حتی با چشمانی خواب آلود مدام خمیازه می کشند. اگر درس کمی زودتر به پایان رسیده یا کمی از بودجه بندی تعریف شده جلوتر هستید، از گنجاندن کتاب در این ساعات غافل نشوید. به کمک کتاب هم می توانید توجه آنها را به خود جلب کنید و هم باعث هوشیارتر شدن آن ها شوید. زیرا یک فعالیت جدید و بامزه است که مغز آنها را بیدار می کند. با گذر زمان متوجه اشتیاق بیشتر آنها جهت شنیدن داستان و کتاب می شوید. می توانید در این شرایط از خواندن کتاب به عنوان یک جایزه استفاده کنید برای مثال به آنها وعده دهید اگر خوب به درس گوش بدهند و سوالات را با دقت جواب بدهند زنگ کلاسی را با یک داستان کوتاه و گیرا به پایان خواهید برد. این گونه می توانید به طور غیر مستقیم آن ها را جهت بهتر درس خواندن تشویق کنید.
7. مسابقات کتابخوانی برگزار کنید
همان طور که اطلاع دارید دانش آموزان عاشق بازی و مسابقه هستند و همه جوره از آن استقبال می کنند. یک کتاب مناسب و نه چندان بلند انتخاب کنید و برای آن جوایز ارزنده ای تدارک ببینید. کودکان معمولا ارزش یک کار را با پاداش آن می سنجند در نتیجه باید جایزه ای باشد که هم ارزش کتاب را پوشش دهد و هم دانش آموزان را قلقلک دهد که شانس خود را امتحان کنند. برای نحوه ی برگزاری آن هم می توانید خلاصه ی کتاب را مد نظر قرار دهید و یا از آنها بخواهید که راجع به موضوع نقاشی خلاقانه ای بکشند. حتی می توانید با تدارک دیدن بستر مناسب از آنها دعوت به عمل آورید که راجع به داستان یا نقاشی خود به اختصار توضیحاتی ارائه دهند بدین ترتیب شما یک قدم دیگر در ترویج کتابخوانی در مدارس برداشته اید.
8. کتاب را به نمایشنامه تبدیل کنید!
می توانید با انتخاب یک داستان کوتاه شروع کنید. چند دانش آموز را برگزینید و مشغول خواندن شوید. از آنها بخواهید که هم زمان با توضیحات شما نقش شخصیت گفته شده را بازی کنند، دیالوگ ها را تکرار کنند، با او بخندند و گریه کنند! برای دانش آموزان چه چیزی می تواند از این لذت بخش تر و مفرح تر باشد؟ این فعالیت را انجام دهید سپس ببینید دانش آموزانتان با چه اشتیاقی به مدرسه خواهند آمد!
سخن پایانی
باید بگویم متاسفانه معلم ها برای انجام فعالیت های متنوع در کلاس آزادی عمل زیادی ندارند اما به دلیل نقش مهمی که در زندگی دانش آموزان، به خصوص در پایه های ابتدایی، ایفا می کنند انجام این فعالیت ها در راستای ترویج کتابخوانی در مدارس از آنها تقاضا می شود. از طرفی اگر ما در نقش والد به درک جامعی از اهمیت کتاب در مدرسه – جامعه ی کوچکمان- شویم می توانیم با تحمیل فشار کمتر و تشویق بیشتر معلمان، خود به طور مستقل قدمی در تحقق این هدف مهم برداریم.